Μουσείο

Στον τρίτο όροφο αναδεικνύεται η θρησκευτική λατρεία που αποτελεί την πλέον χαρακτηριστική έκφραση του βυζαντινού κόσμου. Η οργάνωση της έκθεσης παραπέμπει στη δομή του λατρευτικού χώρου, μέσα από την οποία αποκαθίσταται η πορεία της λατρευτικής πρακτικής, ενώ μέσα από τα εκτιθέμενα στοιχεία του ζωγραφικού διακόσμου αναδεικνύεται η υψηλή τέχνη που εξέφρασε το χριστιανικό δόγμα.

Στο πλαίσιο αυτό γίνεται προσπάθεια ανασύστασης του χώρου ενός ναού – χωρίς, ωστόσο, να γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένο τύπο- ώστε να παρουσιασθούν τα τυπικά στοιχεία της λατρείας από το συμβολισμό της διάκρισης του χώρου σε νάρθηκα, κυρίως ναό και ιερό βήμα. Για παράδειγμα, στο ιερό βήμα, τον χώρο τέλεσης του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, παραπέμπει η διαμόρφωση ενός μικρού συγκριτικά και διακριτικά φωτιζόμενου χώρου που ορίζεται με υποτυπώδες, υπαινικτικό τέμπλο και κοσμείται με τις τυπικές για ιερό τοιχογραφίες της ανάληψης και των συλλειτουργούντων ιεραρχών. Ιδιαίτερη ενότητα αποτελεί η επικοινωνία του ανθρώπου με το θείον, μέσα από την αντίληψη που αυτός έχει για την αγιότητα.

Με δεδομένο ότι η έννοια του αγίου αλλάζει κατά εποχές, ανάλογα με τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, συστήνονται ενότητες που αναφέρονται στην έννοια του αγίου ως μάρτυρα που θυσιάζεται για την πίστη του αντιστεκόμενος στην εξουσία, ως αναχωρητή που περιφρονεί τα εγκόσμια και αγαπά την ησυχία, ως διανοούμενου, στρατιώτη, κοινωνικά επιφανούς προσώπου αλλά και κοινωνικού επαναστάτη που αδιαφορεί για τις κοινωνικές συμβάσεις και τον αποδεκτό τρόπο συμπεριφοράς, όπως συμβαίνει με την περίπτωση του αγίου-σαλού. Οι έννοιες αυτές δίνονται με βάση παραδείγματα Αγίων που ιστορικά σχετίζονται με τη Βέροια ή λατρεύτηκαν ιδιαίτερα σ’ αυτήν συστήνοντας με τον τρόπο αυτόν και ένα τοπικό εορτολόγιο.